Bovendien is er altijd nog het gevaar van de remmende voorsprong, gingen onze gedachten verder. Kan Standaard Boekhandel nog mee met de snelle evoluties op de markt? Zo recent als vandaag raakte bijvoorbeeld bekend dat Bol.com nu ook een speciale webshop voor e-readers heeft om e-books op te kopen. Tot op heden zijn bij Standaard Boekhandel noch een webshop noch e-books te bespeuren. Wat zijn dus de toekomstplannen van de boekenhandelaar? Waar ziet Standaard Boekhandel groeipotentieel?
RetailDetail had over al deze zaken en nog veel meer een interview met Daniël Dullers, marketing directeur bij Standaard Boekhandel. Hij verklapte ons zelfs een primeur.
Hoe gaat het met de Standaard Boekhandel? Heeft het bedrijf geleden onder de economische crisis?
D.D. : Gelukkig gaat het goed met Standaard Boekhandel. In de afgelopen twintig jaar, 1990 tot vandaag, is de omzet bijna verzevenvoudigd. Het aantal winkels is sinds 1990 toegenomen van 55 tot 137, allemaal in Vlaanderen en Nederlandstalig Brussel.
Ook van de crisis hebben we geen last gehad. Men zou zelfs kunnen zeggen dat de crisis op de boekensector een omgekeerd effect had. Vreemd genoeg deed de gehele boekensector het in 2009 bijzonder goed. De sector op zich is vorig jaar toegenomen met ongeveer 10%, en Standaard Boekhandel heeft het in 2009 nog beter gedaan dan de sector op zich.
Hoe dat komt weten we eigenlijk niet. Misschien is er inderdaad sprake van een omgekeerd crisiseffect. Boeken zijn een goedkope ontspanningsvorm, dus wordt er misschien meer gelezen in tijden van economische moeilijkheden. Maar 2009 was vooral een erg sterk boekjaar. Er waren een opmerkelijk groot aantal topsellers.
Helaas loopt de sector in 2010 ietsje terug. Standaard Boekhandel blijft weliswaar stijgen, maar minder uitgesproken. Het kan nu net andersom zijn dan in 2009, namelijk dat de economische onzekerheid werkelijk meespeelt in het bestedingspatroon. Maar we zien dit jaar ook beduidend minder toplectuur in de categorie fictie. Voor de top 10 bestsellers van vandaag moeten we het veelal doen met dezelfde titels die eind 2009 het mooie weer maakten.
Standaard Boekhandel is de absolute marktleider. Waar ziet u dan nog groeimogelijkheden?
D.D. : Er zijn zeker groeimogelijkheden in ons eerste basisprincipe: aanbieden waar de mensen zijn. Dat principe wordt consequent toegepast en daar is nog uitbreiding mogelijk. De groei van het aantal winkels is nog niet voorbij in Vlaanderen. Concreet open we in 2010 nog 8 nieuwe winkels. In de eerste helft van 2010 zijn er trouwens al een heel aantal winkels bijgekomen, zoals in Scherpenheuvel, De Pinte en aan het station van Brugge. In Brugge is dat al onze vierde winkel.
We willen gewoon zijn waar de mensen zijn. Dat vertaalt zich ook in andere en nieuwe winkelformules. Onze baanwinkels zijn er een goed voorbeeld van. We zijn ijverig op zoek naar een tweede baanwinkel zoals die van Schelle aan de A12. Het probleem is het vinden van panden. Ze moeten groter zijn dan de normale panden, maar kleiner dan de standaard baanwinkels (tot max. 800m²).
Kunt u wat meer uitleg geven over die baanwinkels? Waarom opent Standaard Boekhandel ook winkels op retaillocaties? De verschuiving naar baanwinkels in plaats van binnenstadwinkels lijkt een nieuwe strategie.
D.D. : Vroeger werden de winkelaars opgedeeld in centrumwinkelshoppers enerzijds en baanwinkelshoppers anderzijds. Maar de consument is niet of centrum- of baanwinkelshopper. De consument gaat zowel in stadswinkels als in baanwinkels shoppen, afhankelijk van zijn behoefte op dat moment. Het zou idioot zijn om ons te blijven beperken tot één formule. De consument laat zich leiden door zijn behoefte.
Met de baanwinkel hebben we dan ook een formule ontwikkeld die afwijkt van de stadswinkels, ofschoon het basisconcept hetzelfde blijft. Een baanwinkel is gemiddeld groter dan de stadswinkel. Ook het assortiment is breder en in de baanwinkels richten we ons meer op belevingselementen, zoals een koffiecorner en zitelementen. Dat is zeer belangrijk omdat we merken dat de consument langer in een baanwinkel blijft dan in een stadswinkel.
Daarom is het ook mogelijk om er een breder assortiment aan te bieden. De klant doet de moeite om tot daar te komen. Hij heeft dus meer tijd om te shoppen, in tegenstelling tot het winkelbezoek in een stadswinkel dat meer op functionaliteit is gericht.
Waar liggen de verschillen tussen een baanwinkel en een binnenstadwinkel?
D.D. : Eén van de factoren waar we verder in willen groeien, is het aanbieden van klantenbelevenis. We zoeken constant naar klantenbelevenissen. In baanwinkels willen we daar nog verder in gaan dan in onze klassieke stadswinkels. Baanwinkels hebben nog meer beleveniswaarde, hoewel klantenbeleving ook een topic is in centrumwinkels. Onze marketing campagnes gaan bijvoorbeeld over een 10tal thema’s per jaar. Er zijn onder andere thema’s als de jeugdboekenweek of een campagne op het einde van het jaar over boeken als geschenk.
Ook zijn er in de baanwinkels verschillende thematische corners. U zult er onder meer een gastronomiecorner aantreffen, met een heuse keukentafel om met een kopje rustig een boek in te kijken. De winkels bestaan echt uit eilanden die duidelijk te herkennen zijn, zoals toerisme of de literaire corner. Een beetje als shops-in-the-shop.
Wat zijn de andere toekomstplannen van Standaard Boekhandel?
D.D. : Enigszins in de voornoemde filosofie van klantenbeleving, zijn we eveneens begonnen met een shop-in-shop formule. We plaatsen een Standaard Bookshop in de winkel van andere retailers. We zijn hiermee een tijd geleden gestart in de vrijetijdswinkels van Fun. En sedert een tweetal maanden is er ook een Standaard Bookshop aanwezig in alle grote vestigingen van Aveve!
Het voordeel van een shop in een shop, is dat je zeer specifieke doelgroepen bereikt. Het publiek, en daarom ook ons aanbod, bij Fun is zeer vrijetijds- en kindgericht. In Aveve draait alles om tuin, dieren, koken en bakken. We hoeven ons niet te beperken tot één sector. De retailers moeten enkel hetzelfde ‘genetisch materiaal’ hebben. Iedere retailer die een beetje spoort met de branding van Standaard Boekhandel komt per definitie in aanmerking. We zijn zeer zeker bereid de shop-in-shop formule uit te breiden.
We werken wel eerst met een testformule. Vorig jaar hebben we al een aantal shops geïnstalleerd in de winkels van Aveve, waarna we hebben gekeken of het werkt. We onderzoeken het nieuwe concept om zo onze voelsprieten te kunnen openen naar nieuwe mogelijkheden. Er moet in ieder geval stabiliteit zijn in één concept, vooraleer in een ander te duiken.
Naast het uitdenken van nieuwe formules, groeien we nog op een andere manier. Dagdagelijks worden onze boekhandels verplaatst en vergroot. Het is opvallend dat het toenemen in winkeloppervlak zich vertaalt in duidelijke omzetgroei. Een decennium geleden kon men nog Standaard Boekhandel vinden van minder dan 150m². Nu gaat het meer en meer naar de 250m² voor binnenstadwinkels. In grotere steden kan je zelfs Standaard Boekhandels vinden van circa 1000m, zoals in Hasselt, Gent en Antwerpen.
De Slegte is van plan om ook nieuwe boeken te beginnen verkopen. Ziet u dit als sterke bijkomende concurrentie?
D.D. : Het zou me niet verwonderen als het niet de eerste keer is dat De Slegte met het idee loopt om nieuwe boeken te verkopen. Het komt me vaag bekend voor. In elk geval, iedere nieuwe retailer van nieuwe boeken is een potentiële concurrent voor de Standaard Boekhandel.
Je moet echter meer doen dan alleen boeken in voorraad hebben, om een succesvolle boekenverkoper te zijn. Je moet een aangename sfeer kunnen creëren, een goede winkelformule hebben, en zo meer. Het vergt een andere formule dan voor het verkopen van tweedehandboeken. De Slegte kan alleen slagen als ze een aangenaam concept weten te creëren. Het zal er allemaal van afhangen hoe ze het aanpakken.
Digitalisering is tegenwoordig het toverwoord. Overweegt Standaard Boekhandel een webshop?
D.D. : De website is pas verleden jaar vernieuwd, voorlopig zonder webshop. We zijn op dat vlak nog op zoek naar een goeie formule. Het dot-com gebeuren is in Vlaanderen wat boeken betreft veel minder uitgesproken dan in andere landen. Bijvoorbeeld online boekhandelaars als Proxis en Azur zijn hier veel minder dominant aanwezig.
Vlaanderen vertoont een afwijkend beeld op dat vlak, waarschijnlijk door het zeer dichte winkelnet. Over de slaagkansen van de Nederlandse webwinkel Bol.com (Bol.com kondigde onlangs aan zich vanaf dit najaar sterker te willen concentreren op de Belgische markt, nvdr.) durf ik dan ook geen uitspraken te doen.
Desalniettemin is de site eigenlijk klaar voor een webshop. Het kan toegevoegd worden, maar het is op dit moment nog niet ontwikkeld. We zijn nog op zoek naar goede inzichten en goede formules.
Tegenwoordig zijn e-readers een trend, met de komst van de iPad en dergelijke. Welke impact zal dit volgens u hebben?
D.D. : Dat we daar aandacht voor moeten hebben staat als een paal boven water. Toch stelt de activiteit in Vlaanderen nog niet erg veel voor. E-readers zijn vorig jaar zeer sterk gehypet in de media, maar de marktontwikkeling is desondanks nog zeer bescheiden.
Dat neemt niet weg dat we de markt op de voet volgen. We zijn in bespreking met zowel aanbieders van content, de e-books dus, als met fabrikanten van e-readers. We houden de vinger op de pols om te reageren van zodra we voelen dat de consument er klaar voor is. Standaard Boekhandel is klaar om zich op het product te richten wanneer we merken dat de markt een minimale maturiteit heeft.
