Op het puin van de oorlog
Albrecht groeide op in een familie van bescheiden afkomst, met een invalide geworden mijnwerker als vader en een hardwerkende moeder die een kleine kruidenierszaak runde. Tijdens de Tweede Wereldoorlog hebben de beide broers Albrecht dienst gedaan in het Duitse leger. Theo stond daarbij zelfs in het bekende Afrikakorps van generaal Rommel, tot hij in 1945 opgepakt werd door het Amerikaanse leger. Nadat de broers het krijgsgevangenenkamp konden verlaten, keerden ze terug naar hun thuis in Essen. Daar troffen ze een vernielde stad aan, op het winkeltje van hun moeder na.
De nood van de inwoners was hoog in een ontredderd stadje als Essen. Meer dan de broodnodige levensmiddelen aan de laagst mogelijke prijs kon de lokale bevolking permitteren noch boeien. De gewiekste broers Albrecht zagen hun kans schoon om uit die nood een unieke bedrijfsstrategie te ontwikkelen. De winkel van hun moeder toverden ze om tot een heuse supermarkt, ze kochten meerdere panden op en Albrecht Discount was geboren. In tien jaar tijd bezaten ze meer dan 100 winkels.
Het assortiment hielden ze bewust heel beperkt, om prijzen en logistieke kosten te drukken. Eenvoud was hun maxime. Zelfs toen jaren van welvaart en ongebreidelde consumptie aanbraken en concurrenten duizenden verschillende producten begonnen aan te bieden, bleven ze hun filosofie trouw. Nog steeds heeft een Aldi-vestiging slechts een 700-tal verschillende producten, terwijl pakweg een Albert Heijn-winkel er 20 000 heeft.
De Aldi Evenaar: verdeling van het wereldrijk
In 1961 werd het imperium gesplitst over beide broers in Aldi Nord en Aldi Süd. Duitsland werd op die manier netjes in twee gedeeld in wat men de Aldi Evenaar placht te noemen. De ruzie die aan de grondslag van de splitsing lag, zou naar verluid over het al dan niet verkopen van sigaretten hebben gegaan. Theo Albrecht kwam aan het hoofd te staan van het minder winstgevende Aldi Nord, dat onder andere Noord-Duitsland, de Benelux, Denemarken, Frankrijk en Spanje omvat. Karl Albrecht kreeg het zuiden van Duitsland en landen als Groot-Brittannië en Australië. Later waagde Aldi zich ook op Amerikaans grondgebied. Karl en zijn nazaten pogen de Verenigde Staten onder de naam Aldi te veroveren, terwijl Theo zich in de VS inkocht met de aankoop van de keten Trader’s Joe in 1979.
Alle stappen die de supermarktgigant onderneemt, gebeuren in ieder geval met de nodige voorzichtigheid. Aldi – aan weerszijden van hun evenaar – bezigt een zeer ouderwetse en conservatieve visie op groei. Om zo min mogelijk risico te nemen, financieren ze investeringen intern en bij voorkeur met cash. Schulden weren ze uit alle macht. Ook zullen ze nooit betrapt worden op overhaaste manoeuvres. Alles wordt zorgvuldig bekeken en getest, vooraleer ze zich aan iets nieuws wagen. Aldi Nord en Süd zijn bovendien verder onderverdeeld in een reeks kleinere aparte juridische entiteiten, om zo de bedrijfsresultaten niet openbaar te hoeven maken en om de nationale vakbonden te omzeilen.
Samen is Aldi goed voor verkoopcijfers van ruim € 50 miljard en meer dan 8 000 vestigingen wereldwijd. Het deel van wijlen Theo Albrecht telt daarin mee voor 5 200 winkels en een geschatte omzet van € 24,9 miljard. Desalniettemin mag Karl, ondertussen 90 jaar oud, zich succesvoller noemen dan zijn broer. Volgens de rangschikking van Forbes Magazine begin 2010 was Karl Albrecht de tiende rijkste burger op aarde met een kapitaal van schatting 23,5 miljard dollar. Naar de precieze prestaties van het bedrijf hebben we echter het raden, aangezien Aldi volledig in privé-handen is.
Een geheimzinnige toekomst
Geheimhouding is dan ook één van de Aldi-karakteristieken. Theo Albrecht is altijd een enigszins geheimzinnig figuur geweest die alle media-aandacht schuwde. Er is weinig over hem bekend. Zelfs hoeveel kinderen hij heeft, naast de twee zonen in het management, is niet geweten. Zijn terughoudendheid werd enkel versterkt door zijn ontvoering in 1971. Toen werd Albrecht 17 dagen vastgehouden voor een losgeldsom van 7 mio. Duitse mark. Een leuke anekdote is dat Theo Albrecht toen prompt met zijn belagers is beginnen onderhandelen over het losgeld. Bovendien is hij na zijn vrijlating naar de rechtbank gestapt om te eisen dat de losgeldsom als een fiscaal aftrekbare kost zou worden beschouwd. Nadien is hij nooit meer op het publieke toneel verschenen.
Dezelfde discretie geldt voor de bedrijfsvoering van Aldi in het algemeen. De bedrijfsleiders lossen nauwelijks iets over de interne keuken, en al zeker niets over het beproefde Aldi-recept. Het was dan ook een verrassing toen bij de paginagrote rouwadvertentie voor Theo Albrecht de mededeling werd gevoegd dat de keten schuldenvrij is en dat de opvolging reeds goed is verzekerd. Zo wilde Aldi Nord vooral de leveranciers geruststellen.
Aldi Nord toonde zich van zijn meest openhartige kant door ten slotte te melden dat het bedrijf klaar is voor innovatie en vernieuwing. Of dit laatste bericht geruststellend of eerder onrustwekkend werkt, is nu wel de vraag. Critici huiveren al bij het idee dat Aldi zijn gouden pad zou kunnen verlaten en een nieuwe weg zelfs maar zou kunnen overwegen.
