Kwart van de Belgen gaat vreemd
In de eerste helft van 2010 ging 27,3% van de Belgische huishoudens in het buitenland winkelen, en zoals dat gaat bij mensen die de smaak te pakken krijgen, blijft het ‘overspel’ meestal ook niet bij één keer. Gemiddeld gaat de Belg 8,5 keer per jaar buiten het eigen land boodschappen doen.
Met een gemiddeld kasticket van 66 euro is het duidelijk dat Belgen die de grens oversteken er meteen een stevige voorraad inslaan. Gemiddeld spenderen ze dan ook 11,7% van hun totale huishoudbudget in het buitenland, daarmee gaat grosso modo 3,4% van het totale huishoudbudget van alle Belgen naar buitenlandse winkels. Dat is toch een aardige som die de Belgische retailers aan hun neus zien voorbijgaan.
Vooral gezinnen met kinderen
Het grensshoppen is sinds mensenheugenis bekend in België en marktonderzoeksbureau GfK houdt het fenomeen dan ook al jaren nauwlettend in de gaten. “Het is niet verwonderlijk dat Belgen regelmatig in het buitenland winkelen, als je ziet hoe klein ons land is”, meent Dirk Vanderveken. Wel is het een trend die duidelijk gelinkt is aan de energieprijzen. Zo is het aantal Belgische huishoudens dat buiten de landslijntjes kleurt de laatste zes maanden licht gedaald, wegens de hogere brandstofprijzen. Toch stijgt het aantal buitenlandse winkeltripjes van gezinnen die wel over de grens kopen ten aanzien van de vorige jaren.
Maar wie zijn ze en wat drijft hen, die grensshoppers? Huishoudens met kinderen zijn opvallend oververtegenwoordigd onder de grensshoppers. Dat is best logisch, aangezien zij een groter bedrag aan fast moving consumer goods moeten besteden en dus vermoedelijk meer aangetrokken zijn tot het lagereprijsimago van buitenlandse supermarkten. Verder zijn ze uiteraard ook sterk aanwezig in de statistieken omdat ze gewoon een proportioneel groter huishoudbudget vertegenwoordigen. Bovendien zijn ze vaak mobieler dan oudere gezinnen.
Auchan meest in trek
GfK wist eveneens te traceren waar die grensshoppers dan precies heen gaan. Een aantal clichés worden daarbij bevestigd: zo is het in West-Vlaanderen bijvoorbeeld bon ton om eens in de zoveel tijd naar de hypermarkt Auchan te trekken voor grote inkopen, vooral rond de feestdagen onder meer “omdat de keuze in wijn er zo uitgebreid is”. Vanuit Wallonië maakt men eveneens gemakkelijk de oversteek voor de hypermarktketen. Auchan kaapt met een aandeel van 32% dan ook het grootste deel van het in het buitenland bestede huishoudbudget weg.
Ook in de overige Vlaamse provincies trekt men de grens over, al is het dan die met de noorderburen. Met name Albert Heijn wint – overigens als enige – aan populariteit bij de Belgen. Het supermarktenseigne is goed voor een aandeel 10,6% in de markt van het grensshoppen. Overige ketens halen nog geen 5% van het buitenlandse marktaandeel.
Afstand doorslaggevende factor
Hoewel gemiddeld 27,3% van alle Belgische huishoudens in 2011 al minstens één keer de landsgrenzen overstak voor boodschappen, zegt zo’n getal eigenlijk niet zo veel. Het spreekt vanzelf dat wie in hartje Brussel woont, zich veel minder de moeite zal getroosten om naar de Albert Heijn in Nederland te trekken dan wie vlak aan de grens woont. GfK vond dan ook (logischerwijs) een duidelijk verband tussen de afstand tot de grens en de hoeveelheid buitenlandse boodschappentrips.
De logica wordt gerespecteerd: hoe dichter men bij de grens woont, hoe vaker men in het buitenland gaat winkelen. Zo spenderen huishoudens die op minder dan 5 kilometer afstand van een buurland wonen (en die in het buitenland gaan shoppen) liefst 39% van hun huishoudbudget aldaar. Zij gaan ongeveer 27 keer per jaar richting buren en besteden er per keer gemiddeld 75,5 euro – goed voor een gemiddelde van meer dan 2000 euro aan buitenlandse aankopen per jaar. Wel dient gezegd dat niet iedereen die in de grensstreek woont ook over de grens gaat winkelen.
Omgekeerd daalt het belang van buitenlandse winkels drastisch als consumenten verder dan 12 kilometer van de grens wonen. Voor hen wordt het grensshoppen occasioneler (gemiddeld 5 keer per jaar) en representeert het minder dan 6% van hun totale huishouduitgaves.
Geen ‘funshopping’
Grensshoppen blijkt in België wijdverspreid te zijn, al varieert het belang ervan sterk. Van streek tot streek zijn er beduidende verschillen, maar ook tussen de gezinstypes lopen de gebruiken uiteen. Toch is grensshoppen voor Belgische distributeurs een fenomeen om rekening mee te houden.
Let wel, het gaat hierbij enkel om fast moving consumer goods gekocht in supermarkten, hypermarkten, buurtwinkels en discounters. GfK maakt een duidelijk onderscheid tussen huishoudboodschappen doen in het buitenland en een dagje funshoppen of ‘cityshopping’ in een buitenlandse stad of winkelcentrum. Dat laatste werd dan ook niet opgenomen in dit onderzoek.
