De coronacrisis schudt de kaarten in de Europese foodretail: van een onlineboom tot hevige personeelstekorten, overal duiken dezelfde fenomenen op. Een overzicht van de internationale stand van zaken in foodretail op dit moment.
Minder vers, meer hypermarkt
Aan vraag geen gebrek in de Europese voedingsretail in coronatijden, al verschuift de vraag wel. In Frankrijk is de verkoop van verse groenten en fruit in de groothandel met 40% gedaald sinds de lockdown, terwijl de verkoop van houdbare producten en zeker wc-papier in getroffen landen piekt. Het nieuwe koopgedrag gaat ook gepaard met een verschuiving in de kanalen: waar voor de coronacrisis het gemakskanaal floreerde, geven consumenten nu de voorkeur aan traditionele supermarkten en online. In Italië zijn zelfs de omzetten van de hypermarkten, een format dat lang dood verklaard is, met 1,5% gestegen, verklaart de Italiaanse oprichter van RetailWatch, Luigi Rubinelli, tegenover Lebensmittel Zeitung. De supermarktomzetten stegen er in de eerste week van maart met 10%.
Online is internationaal sprake van een verdubbeling van het aantal bestellingen. Niet alleen in Frankrijk, waar ‘Drive’-afhaalpunten goed ingeburgerd zijn, maar ook bij het Belgische Delhaize is de vraag meer dan verdubbeld. Ocado, marktleider in het Verenigd Koninkrijk, zag de omzet in zijn tweede kwartaal eveneens verdubbelen. De stijging is hier en daar zelfs zo sterk dat de webshops het niet kunnen bolwerken en geregeld crashen. De Franse ketens Auchan, Carrefour, E.Leclerc en Monoprix hebben hun online aanbod moeten beperken, Delhaize heeft afhaling geschrapt en in Nederland lopen de wachttijden op.
Werknemers zijn het nieuwe goud
De capaciteit vormt voor veel retailers een obstakel: zo zijn er op veel plaatsen medewerkers tekort. Lidl wil in het Verenigd Koninkrijk 2.500 à 5.000 mensen aanwerven voor de komende drie maanden, marktleider Tesco zoekt zelfs 20.000 extra tijdelijke arbeidskrachten (en zelfs dat is een peulschil tegenover de 150.000 nieuwe werkkrachten die Walmart zoekt). In andere landen, zoals Frankrijk en België, worden vooral maatregelen genomen om de bestaande medewerkers aan de slag te houden en ze te belonen voor hun inzet. Dat gebeurt met premies, hogere personeelskortingen of verlofdagen.
Niettemin zien foodretailers in binnen- en buitenland zich genoodzaakt hun openingstijden in te perken. In die tijdvakken worden de winkels ook grondig schoongemaakt en ontsmet. Op een wetsvoorstel van de Belgische overheid om langere openingsuren (7u tot 22u) toe te staan, kwam dan ook vooral tegenkanting – van de retailers incluis.
Bij verschillende ketens wordt verder het aantal producten per persoon ingeperkt om hamsterwoede tegen te gaan. Colruyt in België zegt erop toe te zien dat klanten niet hamsteren, in de webshop van het Britse Morrisons geldt een limiet van drie items per product en ook bij Aldi mogen klanten maximum vier stuks van eenzelfde product meenemen.
Grenzen sluiten ook voor retail
Het sluiten van de grenzen zorgt voor nog meer nieuwe uitdagingen. Zo geven de Franse tuin- en landbouwers al aan seizoensarbeiders tekort te hebben voor de asperge- en aardbeienteelt, nu buitenlandse werkkrachten het land niet binnen mogen. Vooral in Oost-Europa ondervinden ook retailers deze problemen, meent Lebensmittel Zeitung, aangezien zij vaak afhingen van tijdelijk personeel uit Oekraïne of Roemenië. Grote spelers in de sector, waaronder Kaufland, Lidl en Metro bieden er daarom tot 30% salarisverhoging aan voor wie ononderbroken aanwezig blijft op de werkplek.
De gesloten grenzen zullen ook het goederenverkeer bemoeilijken, wat de bevoorrading dan weer in het gedrang brengt, terwijl op middellange termijn prijsverhogingen worden verwacht. Vooral EU-landen die geen deel uitmaken van de eurozone, maar vaak handelscontracten in euro’s afsluiten, zullen hun verhoogde kosten zo doorrekenen, luidt de redenering.
