Terwijl consumenten worden geconfronteerd met peperdure garnalen, goedkope excuses, stille winkels en pratende runderen, vraagt Filet Pur zich vanop de tribune af wie de Roberto Martinez is van de foodretail. Gokje?
Abnormaal
Moesten we u daar echt op een zaterdagochtend mee storen, met die alarmerende cijfers over de retailsector? Welzeker, en u was wakker ook, merkten we aan de clicks. Aan redenen voor ongerustheid geen gebrek: als meer dan 40% van de vandaag nog gezonde supermarkten in dit land begin 2023 aan het infuus moet als gevolg van de energiecrisis en de loonschok, tja, dan weet je het wel. Even uitgeblust zijn ze als die fameuze gouden generatie. De 15% omzetstijging die ze tijdens de lockdowns cadeau kregen, hebben ze allang weer opgesoupeerd. De conditie is weg, en van de klanten zal het niet komen: die zoeken zich nu suf naar budgetvriendelijke feestrecepten. Wordt een vreemde kerst. Maar ja, abnormaal is nu eenmaal het nieuwe normaal.
Of de hoofdkantoren zullen bijpassen om élke winkel – zelfstandige of niet – te redden, is maar de vraag. Wat dan weer doelkansen biedt voor opportunistische aasgieren met expansieambities in dit land. De een z’n dood is een ander z’n brood, nietwaar. Er zijn namelijk ook nog heel wat supermarktbedrijven met ruime reserves. En hoe zou je dan zelf zijn? Dat opent transferperspectieven: verdere consolidatie loert om de hoek. Maar of we daar blij mee moeten zijn?
Ontluisterend
In elk geval doet de sector het volgend jaar met minstens één concurrent minder. Helemaal niemand zal Makro missen, tenzij de medewerkers die hun job kwijt zijn. Dat zeg ik niet, dat zegt een grondige en ontluisterende analyse van de Brand Asset Valuator van WPP, een tool die merkwaarde op wetenschappelijke wijze in kaart brengt. “Waardeloze rommel”, zo luidt de harde conclusie over de cash&carryketen. Tja, te lang vastgehouden aan de beproefde formule. Zelfs de uitverkoop loopt er nu in het honderd, wegens kapotte computers. Van een gekraakt schot gesproken.
En wat de andere helft van de bouwval betreft: als het van de vakbonden afhangt, dan gaat Metro naar Sligro en niet naar topman Vincent Nolf, die volgens hen immers mede aan de basis van de miserie ligt, door een reeks ongelukkige strategische beslissingen en tactische misrekeningen. Wat hem dus, inderdaad, de Roberto Martinez van de foodretail maakt. Maar in tegenstelling tot de voormalige bondscoach wil hij nog van geen wijken weten. Welja, we hebben makkelijk praten, dat is nu eenmaal de overeenkomst tussen retailexperts en voetbalanalisten: commentaar geven aan de zijlijn is één ding, maar zelf een bal in doel trappen – of een winkel van het faillissement behoeden – daar gaan we ons niet mee bezig houden.
Hoogsensitief
Verontrustender in die hele analyse was de conclusie dat Makro niet alleen is: ook pakweg Cora, Match, Carrefour en Aldi moeten oppassen of ze delen in de klappen. Die twee laatstgenoemden deden afgelopen week nochtans flink hun best om hun enigszins bestofte merkblazoen wat op te poetsen. Aldi broedt bijvoorbeeld op een gewiekst plan om de hoofdstad te veroveren met de inzet van een nieuw en niet zo geheim wapen: de compacte stadswinkel. Geen hip en revolutionair urban concept met barista en foodservicecounter, gewoon een no nonsense discounter met smallere karren, krappere gangen en kleine prijsjes. Een droog schot in de winkelhaak: meer moet dat niet zijn. Parking hebben ze ook al niet nodig in Brussel, want wie waagt zich daar nog met de auto sinds dat nieuwe circulatieplan? Precies.
Ssst… hier wordt gewinkeld. Als alle zowat 100.000 hoogsensitieve Belgen voortaan ’s middags bij Carrefour komen shoppen, komt het met dat marktaandeel wel goed. De retailer dimt voortaan de lichten en doet de radio uit, elke middag. Dat is dus niet alleen uitgekookte marketing maar ook nog eens een slimme besparing op stroom en Sabam. En een moment van verademing voor de winkelmedewerkers die de kerstplaylist nu al beu zijn, dat ook. Als die klanten op het autismespectrum maar niet allemaal tegelijk komen opdagen: dan wordt het wéér te druk. Dat was wellicht ook de redenering bij Delhaize, dat een dag later daarom met een copy-paste van datzelfde persbericht kwam. Great minds think alike?
Gemist
Supermarkten die de poulefase van de huidige dubbele crisis wél overleven, zijn nog niet van de ellende verlost: zij moeten de komende jaren fors investeren in het verduurzamen van hun activiteiten. Tja, als de voedingssector in z’n geheel bijna één derde van de wereldwijde CO2-uitstoot vertegenwoordigt, dan is het logisch dat alle ogen gericht zijn op de supermarktketens om dat probleem eventjes op te lossen. Maar Frans Muller, de Lukaku van dienst bij Ahold Delhaize, laat zich niet zomaar opjagen: hogere klimaatdoelstellingen, allemaal goed en wel, maar de boeren, fabrikanten en transporteurs moeten mee in het klimaatbad.
Ja, zo kennen we onze foodretailers wel. Maar de prijzen laag houden? Ho, maar! Veel beloven, dat wel, en toch is dat kasticket nu al 18% duurder. Het wordt alvast géén tomaat-garnaal met frietjes, deze kerst. En dat ondanks die extra inkomsten die Muller wil halen uit retailmedia, gezondheidszorg, financiële diensten en foodservice. Voorlopig zijn het slechts gemiste doelkansen.
Tijdwinst
Soms vraagt een mens zich af: de betweters die een beetje meewarig zaten te gniffelen, twee jaar geleden, toen Jef Colruyt 16.000 winkelmedewerkers een smartphone cadeau deed, lachen die vandaag nog? Dat ding dient niet om TikTok-filmpjes te maken, het helpt medewerkers sneller de rekken te vullen, en snelheid in de uitvoering is het halve werk, zoals de Rode Duivels nu ook weten. Anderhalf uur per winkel per dag: dat zijn negen werkuren per winkel per week, dus ruwweg 2250 werkuren voor alle Colruytwinkels samen elke week, wat al bijna 120.000 werkuren per jaar oplevert als we goed tellen. Gooi daar dan nog de uren voor Okay en Bio-Planet bovenop: rap terugverdiend, zou ik denken.
Op de kleintjes letten: het wás in de jaren 1980 een leuk bekkende slogan van Appie, het zit al minstens zo lang gewoon in de cultuur bij Colruyt. Wat het persbericht er evenwel niet bij zegt, is wat die dolgelukkige winkelmedewerkers gaan mogen doen met dat anderhalf gewonnen uur per dag. Fitnessen? Straks heeft Jims een club voor elke vijf Colruyt supermarkten: keus genoeg.
Schijnbeweging
Overigens, wat die klimaatdoelstellingen betreft: Europees commissaris Frans Timmermans wordt een beetje ongeduldig en heeft dan ook besloten om tot zachte dwang over te gaan. Hij verplicht recycleerbare verpakkingen en statiegeld in 2030. Met vage beloftes als “biologisch afbreekbaar” hoeven verpakkingsfabrikanten niet meer af te komen: de VAR wil er niet van weten. It’s money time. Werd tijd.
Dat beseffen ze ook bij Carrefour: de retailer wil ons via subtiele nudging richting een meer klimaatvriendelijk, plantaardig dieet bewegen. Listig, hoor: voortaan kan je persoonlijk kennismaken met het rund dat je aan het opeten bent, dankzij de blockchain. Die confrontatie moet wellicht verstokte carnivoren op andere gedachten brengen. Mooie schijnbeweging. Benieuwd of het werkt.
Enne, mensen die écht met een kater zitten na dat voorspelbare debacle van gisteren, kan ik slechts een troostend lied adviseren. Een grande dame is heen, maar de muziek, die blijft. Tot volgende week!
