Inzicht van de week: consumenten zijn dan toch wat minder dom en lui dan we denken. En ook al is er weinig reden tot feesten, die kater volgt zeker wel, voorspelt Filet Pur. Wie buigt er, en wie barst?
Geen toekomst
Volgens trendwatchers wordt het een kerstfeest in mineur dit weekend, met een sobere maaltijd en nuttige cadeaus, zoals dikke truien en bedkruiken. Supermarkten bevestigen dat er dit jaar geen kreeft op tafel komt – een kwestie van prijs én dierenwelzijn – en dat de champagne plaats ruimt voor prosecco, bij de gezinnen die niet zo vooruitziend waren om al veel eerder van een 1+1 actie te profiteren. Maar op de Antwerpse Meir was het toch over de koppen lopen de afgelopen dagen, kunnen we u uit eerste hand bevestigen.
In het onvolprezen inspiratiecentrum The Loop van RetailDetail, waar je de toekomst van het winkelen kan beleven, staat nog altijd een bezorgfiets van Gorillas te blinken. Ze zijn ‘m gewoon vergeten mee te nemen denk ik, toen ze met de staart tussen de benen de Belgische markt verlieten. Het zakenmodel van de flitsbezorgers is afgelopen jaar immers nadrukkelijk niét de toekomst van de foodretail gebleken. Ook Getir, dat zopas zijn Berlijnse collega-concurrent voor een prikje overnam, blijkt geld te verbranden dat het geen naam heeft. Het is een vak, naar het schijnt. Waanzin ook.
Een onbestaande behoefte
Het probleem? Gigantische kosten en flinterdunne marges, maar vooral: quick commerce is een antwoord op een onbestaande behoefte. In steden met op elke hoek van de straat gemaks- en nachtwinkels, willen maar weinig mensen betalen voor iets wat ze net zo goed zelf en gratis kunnen in vijf minuutjes tijd. Zo dom en lui zijn we nu ook weer niet. Gretige investeerders en hun wereldvreemde consultants lijken dat soms te vergeten.
Maaltijden van diverse oorsprong laten bezorgen binnen het halfuur? Een blijvertje. Grote en kleinere boodschappen aan huis, al dan niet nog dezelfde dag? Zeker wel. Vraag maar aan Delhaize: meer mensen dan ooit hadden geen zin in kerstdrukte in de winkels, dit jaar. Dat mag gerust 9,95 euro kosten. Of kijk naar Picnic, dat het noorden van Frankrijk verovert en volgend jaar Parijs in het vizier neemt. Maar een sixpack bier en een grote zak chips laten brengen binnen de tien minuten, tegen een flinke meerprijs? Bwah…
Cijfers liegen niet
Op wandelafstand van de RetailDetail-kantoren vind je er nog eentje: een Jumbo City. Het is één van de nog slechts vijf overlevende stadswinkels van de keten in de hele Benelux: het Gele Gevaar heeft de andere alweer omgebouwd naar gewone supermarkten met een wat vollediger assortiment. Cijfers liegen niet. Ik fiets er een paar keer per week voorbij: hij draait, maar op het zicht nu ook weer niet fenomenaal goed. Zoals de meeste Jumbo’s in dit land. En hij betaalt een krankzinnige huurprijs op die toplocatie. Rendabel wordt hij in geen honderd jaar. Ook dat is geld verbranden.
Het is een marketinginvestering, uiteraard, maar wel een stevige. Je kan je afvragen of dat interim-management, met een cijfertjesman aan het stuur nu Frits op non-actief staat, alle operaties eens niet zeer kritisch tegen het licht gaat houden om de prioriteiten vast te leggen. Ze hebben immers de handen meer dan vol in Nederland, waar er toch wat zand in de raderen zit en waar consolidatie aan de orde is. De overname van Hema bleek ook al geen cadeau (België doet het wél goed, voor alle duidelijkheid) en de operaties van La Place hebben ze al uitbesteed. Die Vlaamse expansie kost megaveel geld. Wat is het uitzicht op rentabiliteit? Ik stel gewoon de vraag. Als ze er net als hun geflopte bezorgpartner vanonder willen muizen, moeten ze er geen drie jaar mee wachten.
Schaamteloze claims
U heeft nog tot volgende vrijdag voor een allerlaatste bezoekje aan een retailfossiel dat 2022 nét niet zal overleven. Makro gaat op 31 december niet meer open, en volgend jaar al evenmin. De lijdensweg van de geplaagde medewerkers heeft nu wel lang genoeg geduurd. We hebben de doodsstrijd nog eens uitgebreid voor u gedocumenteerd, vanaf de eerste geruchten over een verkoop in januari, tot de finale reutel in december. Geen fraai verhaal. En dan krijgen we via-via nog mails te zien waarin schaamteloze ex-managers hun kolossale bonus claimen omdat ze hun cijfers hebben gehaald, voor ze het hazenpad kozen. Echt waar.
Het personeel krijgt bonus noch afscheidsfeest, maar mag thuis bij de kerstboom afwachten wat het vonnis uiteindelijk wordt: een vereffening of een faillissement. Ook hierover blijven eigenaars en management mist spuiten dat het een aard heeft. Daar zullen wel goede juridische – en vooral financiële – redenen voor zijn, maar toch. Half januari weten we meer. Maar nog niet wat er uiteindelijk met de verlaten panden zal gebeuren. Het gonst van de geruchten, dat wel. Hoe cynisch het ook klinkt: Makro was in 2022 een zegen voor RetailDetail, toch qua clicks. Dat mag wat ons betreft in 2023 nog even aanhouden.
Deksels en doortrapt
Zie je wel! Die dekselse retailers toch! Een heel jaar van hun tak maken omdat de A-merkfabrikanten, toch de onmisbare steunpilaren van de hele FMCG-industrie, enkele compleet verantwoorde en noodzakelijke prijsverhogingen wilden doorvoeren. Een njet konden ze krijgen. En wat blijkt nu? Dat die doortrapte supermarkten met hun zogenaamde koopkrachtacties intussen wél mooi hun eigen huismerken geen klein beetje duurder maakten: meer dan 10%, meer dan het dubbele van wat de merken wisten door te duwen.
En dan nog wenen over hun marges. Of ze een uitleg hadden? Tja, die huismerken wáren al spotgoedkoop, en ze verspillen hun geld niet aan dure tv-spots en onbetaalbare promotie-acties. Ze hoeven ook geen listing fees en folderbijdragen te betalen. Dus vertegenwoordigen grondstoffen, lonen en energie een proportioneel groter deel van de kosten en bijgevolg de verkoopprijs. Dat verschillende huismerkreferenties vaker niet dan wel voorradig bleken de afgelopen maanden, kan er nochtans op wijzen dat de negotiaties met die bevoorrechte partners ook niet altijd even vriendschappelijk verlopen.
Rampentsunami
Wees gerust: volgend jaar worden ze nog wat duurder. De grondstoffenprijzen dalen wat, maar energie en lonen stijgen nog. Het is wat het is. Na die feesten in mineur, volgt een stevige kater. Het was een heel jaar oorlog in het schap, schetsen we in ons misschien niet geheel volledige maar toch behoorlijk uitgebreide Foodretail Jaaroverzicht. En de collateral damage is niet min: de financiële buffers raken op, bij iedereen.
De zwaksten op kop: na de bakkers en de horeca sluiten nu ook al de eerste buurtwinkels de deuren, en de echte rampentsunami moet nog volgen, de komende maanden. Voorlopig gebaren de franchisegevers nog van krommenaas, maar de zelfstandige ondernemers zullen – net als de kleinere voedingsproducenten – als eersten het gelag betalen. Noteer maar: 2023 wordt het jaar van buigen of barsten, voor velen.
Filet Pur neemt twee weken vakantie en wenst u warme, deugddoende feestdagen. En ook veel goeie moed, want het zal nodig zijn. Tot volgend jaar!
