Na twee lastige jaren als interim-CEO van Jumbo houdt Ton van Veen het voor bekeken. Hoe staat de Nederlandse nummer twee er nu voor en aan welk profiel moet de opvolger beantwoorden?
Ondankbare taak
Hoe onverwacht de aankondiging van Ton van Veen afgelopen woensdag ook in onze mailbox viel, het was van begin af aan wel duidelijk dat hij geen vijf jaar zou aanblijven. De voormalige financieel directeur zette begin 2022 een stap opzij om meer tijd te besteden aan zijn gezin en andere projecten, maar redde al enkele maanden later de retailer uit de nood toen Frits van Eerd noodgedwongen aan de kant moest wegens betrokkenheid in een onderzoek naar witwassen en btw-fraude.
Hij deed dat uit loyaliteit aan de familie, want de cijferman, die als rechterhand van de onverschrokken topman van Eerd verschillende ambitieuze overnames wist rond te rekenen, ambieerde nooit écht de post van CEO. Hij was dus, zonder oneerbiedig te willen klinken, een soort tussenpaus uit noodzaak. En hij vervulde de afgelopen twee jaar een ondankbare taak, die zonder twijfel gewogen heeft.
Terug naar de wortels
Er viel immers wat puin te ruimen bij Jumbo. De Nederlandse nummer twee miste het bevlogen leiderschap van zijn voormalige topman: de keten zag de omzetgroei vertragen en moest vorig jaar zelfs een omzetdaling slikken, terwijl ook het marktaandeel zakte – al voor het tweede jaar op rij. Marktleider Albert Heijn kon intussen zijn voorsprong verder vergroten. Lokale uitdagers als Dirk, Nettorama en Vomar roken hun kansen: Jumbo was zijn scherpte kwijt en verloor pluimen in de prijsconcurrentie.
Van Veen greep in: de supermarktketen moest terug naar zijn wortels. “Jumbo zoals Jumbo bedoeld is” werd het mantra, met een aanscherping van de zeven zekerheden die het bedrijf ooit groot maakten. Er kwamen besparingen: geen dure sportsponsoring meer, restaurantketen La Place werd afgesplitst en er sneuvelden jobs op het hoofdkantoor. Met Anrico Maat werd een ondernemer directeur sales & operations. De nieuwe dynamiek werd onder andere zichtbaar met de lancering van het huismerk Jumbo’s, dat de kloof tussen het standaard huismerk en de A-merken wil dichten.
Sterkere onderhandelingspositie
De belangrijkste ingreep van Ton van Veen – dat geeft hij zelf ook aan – was het besluit om toe te treden tot de internationale inkoopallianties Epic Partners en Everest. Aan de hand van het grote en machtige Edeka bevindt Jumbo zich immers in een sterkere onderhandelingspositie tegenover zijn internationale merkleveranciers. Dat was meteen merkbaar: de retailer ging geen prijsdiscussie uit de weg en nam de boycots erbij. Lege schappen werden een vaste waarde in de gele winkels.
Dat was nodig: “We kochten te duur in, dat kan je je niet veroorloven”, klonk het. De boycots kostten de retailer vorig jaar 25 miljoen euro omzet, minder dan 0,1% marktaandeel. Daar staat tegenover dat de inkoopsamenwerking al minstens 50 miljoen euro opbracht. Intussen lijken de meeste conflicten alweer bijgelegd – maar nog niet allemaal. De prijspositionering is verbeterd. Een bijkomende meevaller voor de retailer is het nieuws dat België iets vroeger dan verwacht operationeel rendabel wordt.
Grote uitdagingen
“Dit voelt als een logisch moment om het stokje over te dragen”, zegt de topman dan ook in het persbericht van Jumbo. Maar hoe stevig is het fundament voor verdere groei nu echt? Dat zal zijn opvolger moeten bewijzen. Er is gesneden in de kosten, maar Jumbo heeft nood aan een nieuwe groeistrategie. De uitdagingen zijn niet min, de concurrentie zit niet stil, de medewerkers hebben een grote ontnuchtering en ingrijpende veranderingen moeten slikken. En Jumbo is wel groot in Nederland, maar klein in Europa. Eén uitspraak van van Veen tijdens de persconferentie van twee weken geleden viel op: “Zonder Everest en Epic Partners was Jumbo vandaag misschien wel geen zelfstandig familiebedrijf meer.”
Maar dat is een vraagstuk voor de familie, die naar eigen zeggen al gesprekken is gestart voor een nieuwe CEO. Dat doet sommige waarnemers vermoeden dat ze al verder staan in dat proces dan ze laten uitschijnen. Onder andere HEMA-topvrouw Saskia Egas Reparaz wordt getipt als kandidaat-opvolger: met haar mooie trackrecord bij de warenhuisketen heeft ze het vertrouwen van de clan van Eerd. Maar dat is speculatie. In elk geval zou Jumbo baat hebben bij een bevlogen, charismatische leidersfiguur die voorop gaat in de strijd om de klant.
