Het Zuid-Amerikaanse handelsakkoord tussen de EU en de Mercosur-landen wordt op gemende reacties onthaald. Belgische boeren vrezen nog meer concurrentie, terwijl exporterende producenten kansen zien.
Vier miljard euro importtaks weg
Na twintig jaar onderhandelen is het handelsakkoord tussen de Europese Unie en de Zuid-Amerikaanse landen Brazilië, Argentinië, Uruguay en Paraguay – samen de douane-unie Mercosur – een feit. Hiermee vallen de invoertaksen weg voor Europese exporteurs, terwijl ook Zuid-Amerikaanse producenten meer suiker, vlees en andere producten naar Europa mogen exporteren.
Het Mercosur-handelsverdrag is de grootste handelsovereenkomst die de EU ooit heeft gesloten, meent Europees Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker. Jaarlijks vallen immers 4 miljard euro aan invoerrechten weg voor Europese bedrijven. Vooral voor auto’s en auto-onderdelen, chemische en farmaceutische producten, maar ook voor kleding, schoeisel en voeding openen zo nieuwe deuren.
Markt van zo’n 45 miljard euro
Voorheen was er een importtaks van 35% op schoenen en kleding, wat volgens Europese handelsorganisatie EuroCommerce de handel lamlegde. Ook de vroegere taks van 20% op chocolade, wijn, sterkedrank en frisdrank valt weg. Voor wie kaas of melkproducten wil exporteren naar de Mercosur-landen, valt een invoertarief van zo’n 28% weg. Voor die laatste producten komen er weliswaar invoerquota.
Tot nu toe exporteerde de EU al voor 45 miljard euro naar de betrokken landen, terwijl in 2018 voor 42,6 miljard euro aan producten de andere richting uitkwamen. Europa leverde toen ook voor 23 miljard euro aan diensten aan de verschillende Mercosur-landen. Omgekeerd was dat 11 miljard euro, berekende EuroCommerce.
Zuid-Amerikaans vlees en suiker naar de EU
Toch is niet iedereen gelukkig met de deal. Vooral de boeren schieten in het verweer tegen de ruime importquota: de vier Zuid-Amerikaanse landen mogen onder meer grote hoeveelheden rundvlees, ethanol, suiker en gevogelte naar de Europese markt brengen, volgens het verdrag. Zo mag de Mercosur-regio voortaan 99.000 ton rundvlees per jaar naar de EU exporteren tegen het verlaagde invoertarief van 7,5%. Jaarlijks mogen ze ook 180.000 ton kippenvlees aan de EU leveren zonder importbelasting.
De Belgische Boerenbond en vleesindustrie vrezen voor oneerlijke concurrentie en een massale toestroom van producten die niet aan de Europese kwaliteits-, milieu- en dierenwelzijnsstandaarden voldoen. “De deal is een serieuze kaakslag”, vat Thierry Smagghe van vleesfederatie Belgian Meat Exporters samen in De Tijd: “Grote Zuid-Amerikaanse landen zullen tienduizenden tonnen goedkoop vlees naar Europa exporteren en vooral kleine familiebedrijven de das omdoen. Wil Europa nog wel een eigen landbouw?”
Veraf van ‘groene’ Europese verwachtingen
De normen “op vlak van traceerbaarheid, voedselveiligheid, dierenwelzijn” noemt de Boerenbond in een reactie “van een andere orde” en de controles zouden er niet sluitend zijn. De Belgische boeren hebben het over “producten en productiemodellen die zeer ver af staan van de Europese verwachtingen rond landbouw en voeding, terwijl in Europa een verhit debat woedt over het verder vergroenen van de Europese landbouw”.
Nochtans is in het handelsakkoord een specifiek hoofdstuk gewijd aan duurzaamheid, met beloftes rond thema’s gaande van arbeidsrechten over klimaatbescherming tot ontbossing. Beide partijen engageren zich volgens het verdrag ook tot de effectieve naleving van het Parijse klimaatakkoord.
