Wordt Black Friday een zwarte dag in deze coronatijden? De Nederlandse retailmedewerkers roepen op “om de volksgezondheid niet in de uitverkoop te zetten”, Franse handelaars vragen zelfs een verbod.
Onverenigbaar met lockdown?
De retailwereld zit in dubio: wat te doen met shopfeestdagen, zoals Singles’ Day en Black Friday, die er deze maand bij de vleet zijn? November is koopjesmaand, berekende BeCommerce: online is ze zelfs groter dan de eerste soldenweek en belangrijker dan alle andere maanden. Goed nieuws voor de detailhandel die zucht en kreunt onder het gewicht van de coronamaatregelen, zou je kunnen denken.
Maar in volle lockdown een koopjesdag organiseren, het stoot anderen toch tegen de borst. “Er is sprake van een gedeeltelijke lockdown. Black Friday is daarmee onverenigbaar”, zegt de Nederlandse retailvakbond FNV. “Black Friday is funshoppen. Tijdens deze Black Friday zal de drukte in de winkels alleen maar toenemen, omdat veel andere mogelijkheden om vertier te zoeken niet mogelijk zijn.”
Schandalige ongelijkheid
De bestuurders van de vakbond roepen op “om de volksgezondheid niet ook in de uitverkoop te zetten.” Ze ontraden winkeliers mee te doen en vragen acties die klanten toelaat om gespreid binnen te komen. Bovendien springt zo de ongelijkheid tussen e-commerçanten en fysieke winkels weer pijnlijk in het oog: online kan funshoppen natuurlijk wel gewoon coronaproof en zijn alle winkels dus ook gewoon open.
Toch geldt het probleem ook voor de distributiecentra: niet alleen in heel veel winkels, maar ook in distributiecentra is “zeker ten tijde van zulke drukte het volgen van de coronamaatregelen onmogelijk”, merkt FNV op: “Dit gaat absoluut zeer ongewenste situaties opleveren.” In Frankrijk lanceren vier grote handelsfederaties daarom een ongeziene gezamenlijk oproep: verbied Black Friday, ook online. Meer nog: verbied ook de verkoop van niet-essentiële producten online.
“De maatregelen die zijn genomen om de verspreiding van het virus tegen te gaan, hebben alleen maar tot gevolg dat de schandalige ongelijkheid in behandeling tussen de fysieke handelaars en de webhandelaars nog groter wordt, ten nadele van de eerste en uitsluitend ten voordele van de tweede”, betreuren de handelsverenigingen. Dat zoiets in de praktijk niet haalbaar is op het werkelijk wereldwijde web, leidt tot een simpel alternatief: laat de niet-essentiële winkels gewoon weer heropenen vanaf 12 november, aldus de Fransen.
Kopen maakt niet (meer) blij
Zitten consumenten eigenlijk wel te wachten op koopjes nu? Nederlands retailprofessor Cor Molenaar denkt van niet. “Black Friday en Singles Day zullen voorlopig minder belangrijk zijn. Wij hebben andere prioriteiten en zorgen dan kopen. Ook als wij ons weer blij en vrolijk gaan voelen blijven wij beseffen wat ons echt blij maakt, en dat is niet (alleen) kopen.”
Mensen kopen sinds de gezondheidscrisis inderdaad minder zelfs al is er een onlinegroei van 38% in het land. Molenaar ziet er een heus einde van “de welvaarteconomie” en consumentisme in: “Je werd gelukkig gemaakt met consumeren, kopen voor Kerst of Sinterklaas. Maar dat was pre-corona.”
“Groene” jongens doen graag mee: terwijl Bol.com al uitpakt met stevige Singles’ Day-deals, met dagkortingen tot 50%, gaat Dille & Kamille op Green Friday bomen planten en koopt Ikea oude meubelen van het zelfbouwsoort terug – in ruil voor een tegoedbon welteverstaan, van liefdadigheid mag je ze niet verdenken.
Kerst kwam nog nooit zo vroeg
Wordt het Nieuwe Normaal echt een post-materialistische wereld? In China, dat qua herstel voorop loopt, ziet Alibaba toch net het omgekeerde: de e-commercegigant merkt er vooral veel opgekropte kooplust, die consumenten dit jaar dubbel zo lang kunnen botvieren op het “11.11 Global Shopping Festival”, beter bekend als Singles’ Day. Dat Valentijnsfeest voor Chinese vrijgezellen wordt dit jaar niet één maar twee weekends lang gevierd, met extra veel luxueuze en Westerse verwennerijen.
Ook Amazon wrijft zich al in de handen: nog nooit werd al zo vroeg op het jaar aan kerstshopping gedaan – zoals zelfs de verkopers van kerstbomen beamen. Het wordt een recordkerst, weet CEO Jeff Bezos nu al. En als agressieve Black Friday-promoties daarbij dat laatste duwtje in de rug moeten geven, dan geven de Amerikanen dat zetje met plezier.
Maar houd eens op met van Amazon de zondebok te maken, verzucht Frans economieminister Bruno Le Maire: die speler vertegenwoordigt tenslotte “maar” 20% van alle e-commerce in Frankrijk. Doe het liever lekker zelf, vindt de minister, die voor Sinterklaas gaat spelen en elke winkel die momenteel dicht is door de lockdown – en nog niet online is – 500 euro cadeau doet om te investeren in digitalisering. Want daarmee zullen ze het wel redden, toch?
