Draaide 2020 maar om één ding? We nemen de proef op de som en proberen een jaaroverzicht bijeen te pennen zonder het woord coronavirus te laten vallen. Op deze ene keer na dan.
Kwestie van management?
Al jaren moeten we aan het eind van de rit toegeven dat het een knap lastig jaar is geweest. “2019 was dramatisch: 140.000 banen minder in Britse retail”, kopten we zelfs al op Nieuwjaar 2020. Wisten wij veel wat ons nog collectief te wachten stond. Om maar te zeggen: het was vroeger ook niet allemaal koek en ei.
Duitse bouwmarktkoning Manfred Maus zei het pas nog, naar aanleiding van het nieuwe boek ‘The Future of Department Stores’: het is slecht management dat retailers in de problemen brengt. Dat bleek ook de redenering bij C&A, dat er na forse ontslag- en sluitingsrondes weer staat met een fris nieuw logo en concept, net als bij Danone en Coca-Cola. Duizenden ontslagen moeten de top minder zwaar maken en kantelgevaar voorkomen. Die plannen, die waren er stiekem eerder al, maar 2020 leverde de spreekwoordelijke druppel aan.
Met zijn allen consuminderen
Toch mogen we de olifant in de kamer niet uit het oog verliezen. De altijd zo sterke luxemarkt – dank u, China – kreeg de grootste opdoffer ooit (-36% omzet) en Zara-moeder Inditex boekte voor het eerst in haar geschiedenis verlies. Geen reizen meer? Vaarwel honderden jobs bij de tax-free shops in de luchthavens, Michael Kors, Versace en Estée Lauder.
De these dat Belgen hun “kledingbudget sparen voor op café” bleek toch niet helemaal op te gaan. Nee, consumenten hebben in 2020 pas echt leren ‘consuminderen’, al langer een buzzword maar nu willens nillens in de praktijk omgezet. Als alleen bij Primark en Action wachtrijen staan en H&M ruim 250 winkels sluit, weet je dat er een nieuwe wind waait.
Meer digitalisering dan in tien jaar
Het was de wind van de digitalisering, daarover bestaat geen twijfel: Bol.com zou deze zomer in België warempel 88% meer hebben verkocht dan een jaar eerder, Amazon en Zalando deden het een derde beter. Ook ‘newbies’ ontdekten de geneugten van e-commerce, van Aveve tot Delvaux.
Ondertussen biedt ruim 50% van de zelfstandige handelaars onlineverkoop aan. In acht weken tijd is e-commerce even veel gegroeid als in de voorbije tien jaar, berekende NYU-professor Scott Galloway. Maar het was bovenal het jaar van de doorbraak van e-commerce in food. Wat doe je anders, als je “je kot” niet uit mag…
Detectivethrillers en liefdesdrama’s
Niet alleen op televisie was er vanuit ons kot allerlei spannends te volgen, ook de retail bracht een aantal ‘real life’ soaps die ons op het puntje van onze stoel kregen. Zo was er de bitter geworden liefdeshistorie tussen LVMH en Tiffany’s, een drama met behalve veel glitter en glamour zelfs intriges vanuit het Franse hof. Andere blockbusters in dat genre waren EssilorLuxottica en GrandVision, inclusief raids, en de mislukte romances van Victoria’s Secret en Ahold Delhaize.
Maar niks kon natuurlijk echt de aandacht afleiden van FNG, de thriller die detectivewendingen kreeg. Ook Hema was een topper in het genre actiefilm, met nucleaire bommen en bloeddorstige ‘coups’. En heeft iemand de filmrechten op de Mega World-saga al gekocht? Daar ligt een zwarte komedie, volgens het Belgische gerecht mogelijk zelfs misdaadkomedie, voor het rapen. Al valt het doek nu wel definitief.
Drama en suspense was er ook bij de faillissementen van Wibra, Camaïeu België, Bart Smit, Cameleon, Léberg Bronnen en Santana. Sacha en Manfield, Orchestra-Prémaman en Benetton raakten we in België kwijt. Het was bovendien haast aanschuiven bij de ondernemingsrechtbanken, met reorganisaties en schuldbescherming bij e5 Mode, Esprit, Galeria Karstadt Kaufhof en Le Pain Quotidien, om er maar een paar te noemen.
Geen crisis blijft onbenut
In tijden van oorlog kent men zijn Churchill, dus het adagium “never let a good crisis go to waste” was nooit ver te zoeken. Vooral de Fransen rukten op en namen Buro Market, Switch, Maxi Toys en Bio c’bon over. Zelfs Monoprix steekt de grens over, terwijl de Russen langs de andere kant in opmars zijn. De ruïnes van het FNG-imperium vormden dan weer vruchtbare grond voor JBC en vooral vanHaren.
Deliveroo dreigde begin dit jaar nog met een vertrek uit België, nu zijn de fietskoeriers de alleenheersers van de Belgische steden. Nochtans wemelde het van de gezonde en duurzame ambities, toen we allemaal verplicht thuis zaten en massaal begonnen te snoepen. Ware het niet van een bepaald virus uit China geweest, had ‘klimaatneutraal’ weleens het woord van het jaar kunnen worden.
ZEB en Zalando gaan voor duurzame merken, Danone en Unilever willen miljarden bij veganisten halen en Nestlé pompt bijna 3 miljard euro in de strijd tegen de klimaatopwarming. Delhaize maakte een heus fonds, waar leveranciers hun zielenrust kunnen afkopen, terwijl Lidl zijn zonen zendt om het klimaat te inspecteren. Vooral echter opende elke zelfrespecterende retailer een tweedehandsshop, van Ikea tot Gucci.
Leven en laten leven
Het was ook het doorbraakjaar voor het fenomeen ‘activistische merken’: wakker geschud door de Black Lives Matter-beweging (ja, ook dat was 2020) begonnen ’s werelds grootsten aan een Facebook-boycot, ook al duurde die niet lang. Uncle Ben’s kreeg in dezelfde adem een make-over en L’Oréal belooft niks meer ‘witter’ te maken.
De golf van solidariteit die de wereld overspoelde zorgde in ieder geval voor ongeziene samenwerkingen: zelfs Delhaize en Colruyt deden het samen om het ziekenhuispersoneel van eten te voorzien, terwijl Decathlon eerst zijn medewerkers en dan zijn sportspulletjes uitstuurde. BelgiumUnited en Bel Friday lieten Belgen broederlijk samen verstaan dat ze moeten ‘winkelhieren’, maakt zelfs niet uit bij wie. Leven en laten leven, hopelijk wordt het ook het motto van 2021?
