“Gas geven”, want anders is de concurrentie eerst. Ondanks de moeilijke marktomstandigheden was er een duidelijke haast te voelen in 2024: heel wat retailers trapten het gaspedaal in en gingen voor expansie, van nieuwkomers tot gevestigde waarden. Al deden ze dat vaak zo zuinig mogelijk…
‘Light’ expansie
In foodland blijven ‘cinnamon rolls’ en poké bowls – gelukkig voor Hawaiian Poké Bowl en voor Have a Roll – hip. De Antwerpse keten mikte in 2024 vooral op expansie in Nederland, net zoals de Hasseltse zussen van Les Soeurs. Niet via eigen winkels, weliswaar, maar door middel van groothandel. Alain Afflelou ging eveneens voor bestaande zaken: de Franse groep wilde meer hoorcentra openen in België, liefst bij lokale opticiens. Jeansmerk Chasin’ pakt het aan met shop-in-shops.
Het is een rode draad doorheen het jaar: retailers gingen voor ‘low-cost’ groei, liefst via franchising en groothandel, gesterkt door pop-upwinkels waar het moest. Koning van de tijdelijke winkel was Wondr: het ecologische verzorgingsmerk maakt van ‘bootstrapping’ virale marketing, met geleende Ikea-meubelen op de koop toe.
Zelfs C&A ziet het klein: de modeketen heeft een nieuwe stadsformule bedacht van bescheiden formaat. CRG ging integendeel voor groter, maar dan wel netjes de kosten verdelen: dochters Mayerline, JBC en CKS delen nu al op twee locaties één dak. De Nederlandse moderetailer Norah wil 25 winkels openen in België, maar kiest daarbij bewust voor “budgetvriendelijkere” locaties: kleinere winkelsteden en overdekte winkelcentra.
Orchestra-Prémaman en Le Pain Quotidien mikken allebei op groei via franchise. Die eerste wil het zo opnieuw proberen in Vlaanderen, de bakkerijketen gaat voor exotischere oorden, van India tot Peru. De frietjes van Sergio Herman bewandelen de goudgebakken middenweg: daar is het doel om tegen 2030 franchisevestigingen in alle Europese hoofdsteden te hebben.
Discountbeesten blijven beuken
Jysk opende acht Belgische winkels in drie maanden tijd, en daarmee was het einde nog niet bereikt. Budgetketens blijven de wetten van verandering in retail uitdagen door gewoon steeds meer van hetzelfde te blijven doen: meer winkels, meer landen en als bij toverslag meer klanten. Met succes, want bij Action is een nieuwe locatie al binnen het jaar terugverdiend. Tegen 2026 wil de keten nog eens 1.400 nieuwe winkels openen in Europa. Ze moet wel, om de concurrentie voor te blijven.
Tedi wil nu “echt gas geven” en ziet potentieel voor liefst 10.000 vestigingen in Europa, terwijl ook de Chinezen een graantje willen meepikken: Miniso – soms de Chinese Action genoemd – wil dat over enkele jaren de helft van de omzet uit internationale activiteiten komt. In Nederland was de inmiddels failliete Mirage Retail Group wel licentiehouder, dus we zullen zien hoe het daar verder moet. Wibra is alvast niet te stuiten, of het nu in Frankrijk of op Belgische bodem is.
Media Markt zette met vijf winkelopeningen grote stappen in het hele land, in West-Vlaanderen kregen ze de Kempenzonen van Peeters-Govers over de vloer. Albert Heijn drukte op het gaspedaal in 2024, met de hete adem van Jumbo, Okay en Lidl in de nek. Okay Compact werd Okay City en gaat nu voor honderd stadswinkels binnen de acht jaar. Hoewel de eerste Belgische Jumbo Foodmarkt dit jaar de grootste verdienste was, houdt het Gele Gevaar vol dat het sneller groeit dan de markt.
Gezondheid en dieren bleven eveneens stevige groeimarkten. Na expansie in Italië trekt Medi-Market naar Spanje, terwijl WelloPet zijn vijfde en voorlopig grootste gezondheidscentrum voor huisdieren opende. Goe Beestig bouwde gestaag verder met een tweede winkel, Maxi Zoo kreeg er zelfs vijftig winkels bij in Nederland.
De (taal)grens doorbroken
Gevestigde retailers loerden gretig over de taalgrens. Dovy bouwt nu ook keukens alsof ze voor Wallonië zijn, terwijl Yess!, de discounter van Fun-oprichter Bart Coeman, naar Ciney trok. Dille & Kamille stak al voor de derde keer de taalbarrière over, de West-Vlaamse luxeslagerij Dierendonck voor het eerst. Omgekeerd hoopt Kiabi met de uitrol van zijn franchisemodel vooral Vlaamse ondernemers te lokken. Zelfs het Waalse Extra Shop kijkt voor expansie nu toch naar Vlaanderen. Voor Showroomprivé wordt België nota bene de testmarkt, alvorens verder door te stoten in Europa.
Ook Eggo zoekt de groei voornamelijk in Vlaanderen, naast Spanje dan. Ixina heeft net hetzelfde idee en legt uit waarom: de Spaanse vastgoedmarkt boomt, maar keukenformules zijn er nauwelijks. ZEB waagde zich voor het eerst over de landsgrenzen met de opening van de eerste Franse winkels. Niet nieuw in Fankrijk, maar wel ambitieus: Amazon beloofde er 1,2 miljard euro te investeren, vooral in AI en technologie.
Nederlanders die naar België trekken zijn we al veel langer gewoon. Holland & Barrett opende zowel in Nederland als op de Belgische markt nieuwe locaties. Rituals blonk niet alleen van de gezichtscrème, maar ook van de ambitie: CEO Raymond Cloosterman wilde in 2024 liefst vijf winkels per week openen, goed voor 250 vestigingen extra. Wat daarvan is terecht gekomen, horen we in het nieuwe jaar. Ook Mr Marvis koesterde uitbreidingsambities, in eerste instantie in België en Nederland.
De opvallende omgekeerde beweging maakten zowel de Belgische keten voor haarverzorgingsproducten Hairdis als accessoireklassieker Veritas. Nu de overname rond is, hoopt Veritas via franchise in Nederland uit te breiden naar een tachtigtal winkels. Daarna droomt de keten al van Duitsland en Scandinavië.
De debutanten van 2024
In 2024 maakten de Belgen kennis met Monoprix. Na de start van Franse supermarktketen in Waterloo kwam ook de gemaksformule van de groep naar België, met een eerste Monop’ in het vernieuwde treinstation van Bergen. Ook vanuit Frankrijk maakte modemerk Camaïeu een comeback in de winkelstraten als “be camaïeu”. In de winkelstraten maakten onder andere Upway (tweedehands fietsen) en Marie-Stella-Maris (verzorgingsproducten) hun opwachting.
Erg veel echte nieuwkomers waren er dit jaar echter niet. Het was vooral een periode van overnames na faillissementen en doorstarten. Zo verschenen de Circle K–tankshops in Nederland, na de overname van de tankstations van TotalEnergies door Couche-Tard. Verder verrezen tien voormalige locaties van GrandOptical onder de nieuwe naam Opsin Optics, terwijl Lab9 nu nog maar de enige Apple premium reseller in België is.
Overnemen of opruimen
Net op tijd voor de feestdagen lanceerde Colruyt Group de drankenwebshop Boir, maar de supermarktgroep liet dit jaar vooral van zich horen op de overnamemarkt. Colruyt Group kocht met Délidis en Valfrais twee verschillende groothandels, een belang in lunchketen Bon en de maaltijdwinkels van Delitraiteur. Desinvesteren deden ze in Halle met de verkoop van Dreambaby aan Supra Bazar, terwijl ToyChamp na Dreamland zijn volgende grote slag sloeg met Intertoys.
De opvallendste overnames van 2024 waren niettemin te vinden in warenhuisland. Na de val van de Signa Group lijfde de Thaise Central Group zowel KaDeWe als Selfridges in, al moet het die laatste delen met de Saoedische overheid. Inno werd dan weer gered door een opvallend Scandinavisch duo: “Viking-raider” Jón Ásgeir Jóhannesson en Zweeds ondernemer met de rozen-Rolls Ayad Al-Saffar. Die laatste liet voor Inno zelfs prompt Casa vallen.
Opmerkelijk was bovendien hoezeer Pieter Zwart bereid was om zichzelf op te offeren voor groei. De oprichter van Coolblue verkocht 7,5% van zijn aandelen aan mede-eigenaar HAL om de expansie in Duitsland, “het land met de snelste groei”, te versnellen. “Jetzt geht’s los?” In 2025 hopelijk niet alleen voor Duitse elektronverkopers…
