Wat eigenlijk al vanaf het prille begin werd gevreesd, is waarheid gebleken: de overname van de Belgische Blokker-winkels was een complete farce. Al heeft natuurlijk ook de coronacrisis Mega World parten gespeeld.
Onfrisse affaire
Het faillissement van outletketen Mega World leest als de kroniek van een aangekondigde dood. Dat Blokker het in België niet ging redden, was voor veel waarnemers al in 2019 duidelijk: hoewel zowel eigenaar Michiel Witteveen als toenmalig directeur België Geert Kampschoër verschillende keren benadrukten dat de keten in België zou blijven, konden ze de twijfel nooit wegnemen. De verkoop van de Belgische winkels, in februari 2020, was dan ook geen verrassing.
De koper was dat wél: ondernemer Dirk Bron mocht dan wel bekend staan als de oprichter van de Nederlandse sportketen Aktiesport, sindsdien had hij zich vooral beziggehouden met de handel in restpartijen en met enkele mislukte overnamedeals, waaronder de bepaald onfrisse affaire rond de acquisitie van vijftien Superconfex-winkels in 2006. De geloofwaardigheid van de overnemer werd dan ook meteen in vraag gesteld.
“Meedoen of weggaan”
Aan ambitie ontbrak het de zakenman niet: hij beloofde alle winkels open te houden en ook alle medewerkers aan boord te houden gedurende minstens een jaar. Meer zelfs: hij zou Action het vuur aan de schenen leggen en op termijn potentieel zien voor wel 250 vestigingen. Die gingen merkartikelen verkopen tegen dumpingprijzen in een formule met een “Amerikaanse uitstraling.” Wellicht doelde de man daarmee op de schreeuwerige uithangborden die hij voor z’n keten liet ontwerpen – ook tegen een dumpingprijsje?
Maar hij zette ook meteen de toon met een erg gedecideerde manier van zakendoen. Van winkelpandeigenaars eiste hij zes maanden huurkorting. “Waarom moet ik alle risico’s dragen, terwijl zij op hun stoel zitten en de huur vangen? Vastgoedeigenaren kunnen nu meewerken, of hun pand over een jaar leeg terug krijgen,” waarschuwde hij. Ook de medewerkers wisten meteen welk vlees ze in de kuip hadden: “Die dertig jaar Blokker in hun DNA krijgt ik er wel uit. Het is meedoen of weggaan.”
Frauduleuze dossiers
Intussen verschenen in zowel Nederlandse als Belgische media steeds meer schimmige verhalen over Dirk Bron. Hij zou betrokken zijn bij frauduleuze faillissementsdossiers en voor de rechter moeten komen wegens het “niet afdragen van omzetbelasting, verduistering, witwassen en oplichting.” De vakbonden vertrouwden het hele zaakje niet en dreigden al meteen met stakingen. Maar de ondernemer wuifde die beschuldigingen stuk voor stuk weg.
In principe zou Mega World z’n grote première kennen op 7 mei. De heropening werd voorbereid, containers vol voorraden stonden klaar. Maar op 18 maart moesten alle niet-essentiële winkels in België dicht. Bron beloofde daarop dat hij géén tijdelijke werkloosheid zou inroepen tot eind maart: alle lonen zouden volledig worden uitbetaald. Maar door de coronamaatregelen zag de keten zich wel genoodzaakt om de heropening uit te stellen tot juni. Het volledige Belgische directieteam trok z’n conclusies en nam ontslag.
Onbetaalde facturen
Enkele maanden leek het dan toch goed te gaan: de winkels heropenden wel degelijk, mét dat Amerikaans ogende uithangbord, en ze begonnen met de uitverkoop van de oude Blokkervoorraad, aangevuld met nieuwe restpartijen. In de kranten verschenen opvallende advertenties die bijzonder hoge kortingen beloofden. De geruchten verstomden, de media concentreerden zich op de gevolgen van de coronapandemie en op dat andere frauduleuze retaildossier: de teloorgang van FNG.
Lang kon dat niet blijven duren. Na de zomer doken opnieuw geruchten op over onbetaalde facturen en financiële problemen. Die werden al snel bevestigd: op 12 oktober vroeg de retailer bescherming tegen schuldeisers aan. De revisor die die het jaarverslag moest goedkeuren, kreeg geen toegang tot alle cijfers en nam ontslag wegens vertrouwensbreuk. Al die tijd bleek Mega World geen btw, bedrijfsvoorheffing en RSZ-bijdragen te hebben betaald. Een herstelplan had Dirk Bron niet, moest hij zelf toegeven.
Valsheid in geschrifte
Dus ging hij in de tegenaanval: hij beklaagde zich dat hij “een kat in een zak” had gekocht en beschuldigde Blokker-eigenaar Michiel Witteveen ervan dat die nog gauw de kassa van het bedrijf had leeggehaald voor de verkoop. Het bedrijf was “niet levensvatbaar”, zo besefte de ondernemer nu. In een erg verwarrende opeenvolging van gebeurtenissen stelde Bron eerst wel, dan niet en dan toch weer wel een nieuwe CEO aan: Rudy Claes, die overkwam van transportbedrijf Corneel Geerts. Die beweerde een herstelplan klaar te hebben dat geen winkelsluitingen of ontslagen met zich meebracht.
De vakbonden geloofden er niets van, en de rechter al evenmin, zo bleek op 2 november: de aanvraag tot schuldbescherming werd onontvankelijk verklaard, tijdelijke bewindvoerders moesten in moeilijke lockdowntijden zien te redden wat er te redden viel, of het faillissement voorbereiden. Daar bleef het niet bij: Dirk Bron kreeg ook nog eens het parket achter zich aan, dat een strafonderzoek liet openen. De ondernemer wordt verdacht van valsheid in geschrifte, gebruik van valse stukken, valsheid van de jaarrekening en misbruik van vennootschapsgoederen. Daarmee riskeert hij een straf van vijf jaar cel.
Cynisch verhaal
Toch bleef Dirk Bron zich tot het einde weren als een duivel in een wijwatervat. Hij eiste de heropening van zijn winkels en ging ook in beroep tegen de beslissing om zijn bedrijf geen schuldbescherming toe te kennen. Slim: zo kon hij de faillissementsverklaring op de lange baan schuiven. Maar uitstel bleek geen afstel: na een uitspraak van het hof van beroep op 21 december volgde het definitieve vonnis snel…
Voor de meer dan 650 medewerkers van het voormalige Blokker België is het een bittere pil. Ze leefden al vele maanden in grote onzekerheid en moesten werken in bijzonder ondankbare omstandigheden. De indruk blijft dat zij de speelbal zijn geworden van financiële speculatie die zich hoog boven hun hoofden afspeelde. Mogelijk was het niet eens het plan dat Mega World ooit succesvol zou zijn. Eigenaar Bron deed geen enkele poging om het bedrijf te herstructureren en laat een schuldenberg achter van meer dan 40 miljoen euro – hoewel hij nochtans een schuldenvrij bedrijf overnam.
Hoe dat kon gebeuren? Tja, Blokker-eigenaar Michiel Witteveen wilde absoluut van zijn verlieslatende Belgische poot af, en verpatste de boel dan maar bij gebrek aan beter aan een wat dubieuze figuur, met een voldoende grote zak geld erbij (5 miljoen euro, naar verluidt) om de winkels lang genoeg open te houden. Dat had hij geleerd van de familie Blokker: die had hem immers ook het retailbedrijf overgelaten mét een “bruidsschat” van naar verluidt 280 miljoen euro er bovenop. Mogelijk komt hij als enige winnaar uit dit cynische verhaal. Of Dirk Bron er opnieuw mee wegkomt, is nog een open vraag: er loopt immers nog dat strafrechtelijk onderzoek.
