Sinds kort kunnen werkgevers COVID-zelftests kopen voor hun medewerkers. Maar kan je zelftests ook verplichten? Met welke verplichtingen moet je als werkgever rekening houden?
Wie kan een zelftest aankopen?
Sinds half mei kan de werkgever, dankzij een nieuw Koninklijk Besluit (BS 14 mei 2021), zelf bij de apotheek COVID-zelftests aankopen. De werkgever kan deze zelftests dan vrijblijvend ter beschikking stellen aan het personeel. Tot voor kort was het zo dat enkel de arbeidsgeneesheer testkits kon aanvragen bij de overheid die bestemd waren voor het testen van het personeel. Het ging om testen met neuswissers die enkel door een arts of verpleegkundige konden worden afgenomen en waarvan het resultaat door medisch geschoold personeel moest worden geïnterpreteerd. Deze testkits werden rechtstreeks aan de arbeidsgeneesheer geleverd.
Een niet onbelangrijke nuance: testen die werden aangevraagd door de arbeidsgeneesheer werden gratis ter beschikking gesteld door de overheid aan de onderneming. Koopt de werkgever nu op eigen initiatief zelftests, dan moet hij deze zelf betalen. De onderneming zal de werknemers uiteraard niet kunnen vragen de test terug te betalen. Daarbij moet rekening gehouden worden met het feit dat de werkgever de zelftest dan wel moet betalen maar dat er geen bijkomende kosten zijn voor de dienstverlening van een arts of verpleegkundige. De werknemers voeren de COVID-zelftest immers zelfstandig uit.
Het spreekt voor zich dat als werknemers via de werkgever gratis toegang krijgen tot zelftests dit een duwtje in de rug zal zijn om op een regelmatige(re) basis een zelftest uit te voeren. Dit komt de veiligheid op de werkvloer alleen maar ten goede.
Kan ik mijn personeel verplichten tot een zelftest?
Neen, je kan als werkgever je personeel niet verplichten om een zelftest uit te voeren. Het Koninklijk Besluit van 11 mei 2021 stelt heel duidelijk dat het ter beschikking stellen van de tests op geen enkele wijze aanleiding mag geven tot enige verplichting tot gebruik van deze zelftests. Werknemers moeten altijd instemmen om een zelftest bij zichzelf uit te voeren. Je mag als werkgever je personeel daarbij niet onder druk zetten om de door u aangevraagde zelftesten ook effectief te gebruiken. De instemming van het personeel met de zelftest moet volledig vrijwillig zijn. Ook de arbeidsgeneesheer zal overigens je personeel niet kunnen verplichten om een (zelf)test te ondergaan.
Je kan als werkgever natuurlijk wel omstandig toelichten waarom het gebruik van de zelftests zo belangrijk is om uitbraken van Corona besmettingen binnen de onderneming zoveel als mogelijk te vermijden. Je doet er goed aan om je personeel aan te moedigen om zoveel mogelijk gebruik te maken van de ter beschikking gestelde zelftests.
Met welke informatieverplichtingen moet je als werkgever rekening houden?
Het is wettelijk verplicht om als werkgever aan je personeel de nodige instructies voor het uitvoeren van de zelftest mee te delen, alsook welke stappen ze moeten ondernemen in het geval het resultaat van de zelftest positief blijkt te zijn.
Het is dus noodzakelijk om je personeel met aandrang te vragen om in geval van een positief resultaat van de zelftest hun huisarts verwittigen. Je doet er als werkgever goed aan de werknemer te vragen bij een positieve zelftest onmiddellijk ook de arbeidsgeneesheer te verwittigen zodat onmiddellijk maatregelen kunnen worden genomen om verdere besmettingen onder collega’s zoveel als mogelijk te vermijden.
Mag ik mijn “negatief” resultaat meedelen aan de werkgever of collega’s?
Ja, de werknemer mag spontaan het resultaat van de test meedelen. De werkgever kan de werknemer daarentegen nooit verplichten het resultaat van de test mee te delen.
De testresultaten zijn uiterst gevoelige medische informatie. Gegevens over de gezondheid van uw personeel mogen in het kader van de privacy wetgeving niet door een werkgever verwerkt, opgeslagen of bewaard worden.
Duidelijke en snelle communicatie binnen de onderneming over eventuele positieve testresultaten zal cruciaal zijn om vragen en onzekerheden bij collega’s in de kiem te smoren. Collega’s willen immers kunnen inschatten of ze al dan niet (nauw) contact hebben gehad met de besmette persoon. Je doet er als werkgever goed aan om voorafgaandelijk over de communicatie te overleggen met de besmette werknemer.
Elke Duden is vennoot bij CMS De Backer waar zij deel uitmaakt van het departement arbeid- en pensioenrecht. Ze houdt kantoor in Antwerpen (Berchem) en Brussel (Watermaal-Bosvoorde).
