Het spanningsveld tussen lange termijntrends en korte termijnuitdagingen, dat bleek de rode draad op het vijfde RetailDetail Food Congress. Opmerkelijk: sprekers deelden niet alleen hun successen maar ook – en vooral – hun vragen en uitdagingen.
“We zijn (zo ethisch als) wat we eten”
“Als consultant eet je vaak ongezond. Tot zes jaar geleden at ik veel fastfood, om tijd te winnen,” vertelde een eerlijke Sean Lestipoudois van Deloitte. Daarmee zette hij meteen de toon voor de rest van de dag: wel meer sprekers bleken ongewoon open en transparant over hun knelpunten en hinderpalen. Best verfrissend.
“De voedingssector is de belangrijkste werkgever ter wereld, maar veel boeren hebben niet de minste sociale bescherming. Het voedselsysteem is zelfdestructief,” leerden we. En ook: “Belgen willen niet méér betalen voor duurzame voeding, wel voor lokaal geproduceerde voeding. Ze verwachten gemak zonder schuldgevoel. Daar liggen kansen. We zijn (zo ethisch als) wat we eten.”
“Wat gaan we niet meer doen?”
Differentiatie is een moeilijke oefening in retail: iedereen kopieert van iedereen. Delhaize zette de afgelopen jaren succesvol in op gezondheid, onder het motto: beter eten, beter leven. Maar dan wordt het 2022 en is het hard ontwaken: consumentengedrag verandert ingrijpend, ziet Jonathan Hertog. Mensen letten meer dan ooit op hun budget, huismerken en discounters zijn terug van nooit weggeweest. De aankoopprijzen stijgen, de verkoopprijzen staan onder druk, foodretailers zitten in de knel.
Hoe gaat Delhaize daarmee om? “Cruciaal is begrijpen wat die gedragsverandering drijft. We moeten keuzes maken: wat is ons DNA en wat gaan we nu even niet meer doen?” In elk geval blijft Delhaize wel inzetten op e-commerce. Omnichannelklanten zijn immers trouwe en waardevolle klanten.
“Het hoofd in de wolken, de voeten op de grond”
“We bouwen een vliegtuig terwijl we ermee vliegen. Dat is lastig maar ook plezant.” Leiderschap betekent vandaag meer dan ooit paradoxen managen, zegt An Vermeulen van Coca-Cola Europacific Partners. Zoals: “Consumenten zéggen wel dat ze personalisatie, duurzaamheid en gezondheid verlangen. Maar in werkelijkheid kopen ze smaak, prijs en gemak. We introduceren nu minder maar grotere innovaties, op onze bekendste merken.”
Coca-Cola zet in op data en digitalisering, maar moet tegelijk op zoek naar chauffeurs en paletten om de blikjes tot bij de klanten te krijgen. “We moeten evenveel investeren in mensen als in technologie. AI is voor mij ‘additional intelligence’.”
Ze sluit af met het verhaal van de blinden en de olifant: een blinde die de romp voelt, zegt “Dit is een muur”. Een andere voelt de slurf en zegt “Nee, het lijkt op een slang.” Weer een andere voelt de poot en zegt “Het is als een boom.” Enzovoort. Conclusie? “Verander de conversatie. Stel ongemakkelijke vragen. Wat zie ik niet? En vooral: wat wil ik niet zien?”
“Vleesvervangers hoeven niet op vlees te lijken”
Garden Gourmet, het plantaardige merk van Nestlé, werd niet bedacht om vegetariërs te bedienen, maar heeft z’n roots in de keuken van het Midden-Oosten, vertelt Arthur Duquesne de la Vinelle. Vleesvervangers hoeven niet per se op vlees te lijken: falafel is tot op vandaag één van de pijlers in het assortiment.
Duurzaamheid is de focus voor het merk. “De komende jaren zijn kritiek voor de klimaatverandering. Garden Gourmet is ‘sustainable by design’. Dit jaar worden we CO2-neutraal.” Dat soja een controversieel ingrediënt is, bestrijdt hij: “Mensen weten niet dat soja voor menselijke consumptie overwegend uit Europa komt. Zoals ze ook niet weten dat die edamameboontjes die ze knabbelen bij het aperitief, sojabonen zijn.”
Nestlé zet in op regeneratieve landbouw, wat een enorme impact zal hebben. Maar het vergt tijd: de Europese bodem is kapot. Een voorspelling tot slot: tegen 2040 bestaat de markt uit 40% conventioneel vlees, 35% plantaardig en 25% kweekvlees.
“Krekels zijn kleine varkens”
“Elke euro die we uitgeven aan voeding, kost de maatschappij twéé euro”, zegt Michiel Van Meervenne, medeoprichter van Kriket. Insecten zijn een deel van de oplossing: ze bieden het beste van twee werelden. Hun voedingswaarde is indrukwekkend, tegelijk zijn ze een duurzame bron van eiwitten. “Krekels zijn kleine varkens. Ze recycleren voedselafval. We testen hoe we broodresten uit de Colruytwinkels als voeding voor krekels kunnen gebruiken.” Kriket vond namelijk een groeipartner in Colruyt Group.
34% van de consumenten heeft al eens insecten geprobeerd en bijna 76% staat ervoor open, zo blijkt. Maar dan willen ze die beestjes liever niet in het product zien zitten. Kriket maakt daarom repen en granola van krekelpoeder. “Als we impact willen, moet dit een mainstream verhaal worden. Maar we verkopen ook volledige krekels, ovengeroosterd, voor de fijnproevers.”
“Leonardi di Caprio gelooft erin”
Noem het gecultiveerd vlees of kweekvlees, maar liever niet laboratoriumvlees: het product komt niet uit het lab, maar wordt geproduceerd in bioreactoren. Het productieproces is te vergelijken met dat van een brouwerij, vertelt Martijn Everts van Mosa Meat. Het bedrijf focust op rundvlees, omdat daar de grootste klimaatwinst te behalen valt. Rundvlees heeft bovendien een hoge waarde en is moeilijk te produceren.
Intussen zijn al meer dan honderd bedrijven actief in die kweekvleesindustrie. In Singapore en Israël zijn er zelfs al producten op de markt – weliswaar kleinschalig. “Consumenten staan ervoor open, zeker jongere stadsmensen. Ook echte vleeseters zijn voorstander. We zitten nu in het proces van goedkeuring. In de retail zullen we niet meteen lanceren: we hebben de nodige schaal nog niet. We denken eerder aan een start in de betere restaurants, in samenwerking met chefs.” Recent haalde Mosa Meat een bekende nieuwe investeerder aan boord: niemand minder dan Leonardo Di Caprio.
“De consument heeft 5G”
De vijf g’s genieten, gemak, geld, gezondheid en geweten: dat zijn de drijfveren van consumenten bij voedingsaankopen, blijkt uit onderzoek in opdracht van VLAM. Menselijk gedrag is soms wel opmerkelijk, weet directeur Filip Fontaine: “Onze receptenwebsite lekkervanbijons.be ontving op 24 december meer dan 150.000 bezoekers op één dag. Bizar, toch? En ze zoeken eenvoudige recepten, basic comfort food.”
Sinds de opheffing van de lockdowns gaan mensen weer op restaurant. Ze kopen niet meer bij de boer maar keren terug naar de supermarkt. Een kwestie van gemak. En de prijs? Mensen willen nog wel betalen voor kwaliteit, niet voor duurzaamheid. “Zelfs bij een groot prijsverschil tussen Braziliaanse en Belgische kipfilet verkiest 85% het lokale product. Landbouwers genieten veel respect van de consument. Qua voeding zijn we wel chauvinisten.”
Gevraagd naar hun intenties, zeggen consumenten dat ze minder voedsel willen verspillen. Dat komt ook de portemonnee ten goede.
“Duurzaamheid sexy maken”
550 sku’s verkoopt de verpakkingsvrije onlinesupermarkt Pieter Pot momenteel. Voorlopig enkel houdbare producten, maar dat moet veranderen, zegt Puck Schaaphok, die in haar eentje de Belgische divisie vertegenwoordigt. “Zonder vers of zuivel wordt het moeilijk om ons een supermarkt te noemen. We hebben recent alcohol toegevoegd in Nederland.”
Pieter Pot wil van duurzaamheid de sexy optie maken en spiegelt zich aan hippe merken als Tesla, Tony’s Chocolonely of De Vegetarische Slager. “Econvenience” is de insteek.
De websuper kampt evenwel met logistieke én financiële uitdagingen. “We leren door fouten te maken,” hoorden we. Puck was niet te beroerd om inzage te geven in de cijfers. In Vlaanderen verwerkt de start-up 400 orders per week met een gemiddeld bedrag van 80 euro inclusief statiegeld. Om rendabel te worden op Beneluxniveau moet het aantal orders van 15.000 naar 50.000 groeien. En de kosten moeten naar beneden. In de pijplijn: een nieuwe pot, die lichter is en stapelbaar, een nieuwe app, en een nieuwe locatie waar alle operaties samenkomen. Je zag de twijfel in de grote ogen van het publiek: hoe gaan ze dit in vredesnaam ooit redden?
Eén spreker gaf noodgedwongen verstek: Gorillas verlaat de Belgische markt, waardoor Jelle Nyssen in Amsterdam bleef. Volgende afspraak: de RetailDetail Day, op 22 september. Tot dan?
